To zakładka dla tych, którzy chcieliby dowiedzieć się więcej o różnych modelach oddolnego budownictwa mieszkaniowego 🙂 Zawiera darmowe materiały. Wystarczy kliknąć w wyświetlający się na zielono tytuł. Teksty są głównie w j. angielskim i polskim.
Przepisy prawa
Ustawa o kooperatywach mieszkaniowych
Książki i opracowania
- Kooperatywy, dom, który wspólnie wymyśliliśmy, Zespół autorski: Grażyna Adamczyk-Arns, Piotr Górka, Piotr Jański, dr Piotr Jan
- Pernilla Hagbert, Henrik Gutzon Larsen, Håkan Thörn, Cathrin Wasshede, Contemporary Co-housing in Europe: Towards Sustainable Cities?
- Cohousing Communities for Seniors
- https://books.open.tudelft.nl/home/catalog/book/80 – książka Together: Towards Collaborative Living
Artykuły
- Magdalena Jagiełło-Kowalczyk, Maria Ptaszkiewicz, Cohousing – idea współzamieszkania
- Małgorzata Kutypa, Daria Wójcik, Karol Piotrowski, Kooperatywy mieszkaniowe jako forma partycypacyjnego budownictwa mieszkaniowego
- Piotr Ząbek, Nowe kooperatywne modele mieszkaniowe
- Małgorzata Zięba, Zrównoważone osiedla mieszkaniowe w formule cohousing’u
- Bea Varnai, Alternatywne modele własności w sektorze mieszkaniowym
- Aneta Bura, Cohousing – zamierzone sąsiedztwo
- https://www.cohousing-solutions.com/in-the-news – strona zawierająca artykuły na temat cohousingu w Stanach Zjednoczonych
Wybrane strony internetowe
Organizacje promujące oddolne budownictwo mieszkaniowe w Polsce
- https://habitat.pl/kooperatywy-mieszkaniowe/ – strona Fundacji Habitat For Humanity
- http://namiejscu.org/2020/09/30/cohousing-senioralny/ – strona zawiera reportaże na temat cohousingu senioralnego przygotowane przez Fundację na Rzecz Wspólnot Lokalnych oraz Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Organizacje promujące oddolne budownictwo mieszkaniowe na Świecie
- https://www.co-habitat.net/en – strona organizacji CoHabitat Network promującej i pomagającej rozwijać różne formy oddolnego budownictwa mieszkaniowego na świecie
- https://www.cohabitat.io/en – strona zawiera narzędzie wyszukiwania różnych projektów oddolnego budownictwa mieszkaniowego na świecie
- https://www.housinginternational.coop/ – strona poświęcona różnym modelom oddolnego budownictwa mieszkaniowego na świecie
- https://www.buildingsocialecology.org/about/ – strona opisująca innowacyjne projekty mieszkaniowe, w tym także te związane z oddolnym budownictwem mieszkaniowym
- https://www.housingevolutions.eu/ – strona organizacji Housing Evolutions Hub, która przedstawia innowacje w dziedzinie mieszkalnictwa społecznego, publicznego, przystępnego i odpowiedzialnego
- https://citychangers.org/ – strona o innowacjach miejskich, w tym także w zakresie mieszkalnictwa
- https://www.housingeurope.eu/ – strona organizacji Housing Europe będącej Europejską Federacją Mieszkań Publicznych, Spółdzielczych i Socjalnych
- https://righttobuild.org.uk/resources/case_studies – strona zawiera studia przypadków różnych projektów oddolnego budownictwa mieszkaniowego, pokazuje doświadczenia europejskie
- https://cohousing-inclusive.net/ – strona organizacji id22: Institute for Creative Sustainability promującej dostępne cenowo, oddolne budownictwo mieszkaniowe w Niemczech
- https://www.communityledhomes.org.uk/ – strona o oddolnym budownictwie mieszkaniowym w Wielkiej Brytanii
- https://cohousing.org.uk/ – strona prezentująca doświadczenia z realizacji projektów cohousingowych
- http://kollektivhus.se/category/english/ – strona o szwedzkim cohousingu
- https://www.cohousing.org/ – strona poświęcona cohousingowi w Stanach Zjednoczonych
- https://aaha.ca/en – strona kanadyjskiej kampanii na rzecz oddolnego budownictwa mieszkaniowego oraz przeciwko spekulacjom na rynku nieruchomości
- https://www.communitylandtrusts.org.uk/ – sieć wspierająca rozwój Wspólnotowych Funduszy Powierniczych (Community Land Trusts) w Wielkiej Brytanii
- http://www.communityplanning.net – strona o tworzeniu wspólnot
- https://co-lab-research.net/ – instytucja, która bada naukowo oddolne budownictwo mieszkaniowe
- https://netcoproject.org/ – organizacja zrzeszająca głównie miasta, które wspierają lub chcą wspierać wspólnotowe i dostępne cenowo projekty mieszkaniowe
Organizacje parasolowe zaangażowane w tworzenie różnych modeli oddolnego budownictwa mieszkaniowego
- https://sostrecivic.coop/?lang=en – strona należąca do spółdzielni Sostre Cívic promującej spółdzielczość w Katalonii i pomagającej powstawaniu spółdzielni mieszkaniowych stawiających sobie za cel dostarczanie mieszkań dostępnych cenowo w modelu własności spółdzielczej
- https://ladinamofundacio.org/ – fundacja wspierająca rozwój spółdzielczości mieszkaniowej w Katalonii;
- https://moba.coop/ – strona organizacji MOBA realizującej projekty w Europie Środkowej i stawiającej sobie za cel dostarczanie mieszkań dostępnych cenowo w modelu własności wspólnej
- https://www.syndikat.org/en/ – strona niemieckiej organizacji Mietshäuser Syndikat pomagającej w realizacji oddolnych projektów mieszkaniowych stawiających sobie za cel dostarczanie mieszkań dostępnych cenowo w modelu własności wspólnej
- https://www.inigbw.org/english – strona austriackiej organizacji Initiative Gemeinsam Bauen & Wohnen wspierającej kooperatywy mieszkaniowe w Austrii
- https://realitylab.at – organizacja wspierające oddolne budownictwo mieszkaniowe w Austrii
- https://www.samenhuizen.be/nl/wat-is-samenhuizen – strona belgijskiej organizacji wspierajacej cohousing w Belgii
- https://sdilenedomy.cz/en/about-our-project-2/ – strona organizacji wspierającej oddolne budownictwo mieszkaniowe w Czechach
- https://www.stiftung-trias.de/english/ – Stiftung trias, to organizacja, która wspiera finansowo projekty cohousingowe i przeciwdziała spekulacji na rynku nieruchomości w ten sposób, że nabywa grunty i następnie dzierżawi je grupom cohousingowym
- https://knarrenhof.nl/ – ciekawy projekt wspólnego zamieszkiwania osób starszych w Holandii. Knarrenhof to fundacja ułatwiająca tworzenie mieszkań zbiorowych dla osób starszych, które chcą żyć niezależnie, ale razem z innymi.
- https://www.cooplink.nl/ – stowarzyszenie spółdzielni mieszkaniowych, które pomaga, wspiera powstawanie spółdzielni w Holandii
- http://www.foncier-solidaire.fr/ – wspiera rozwój CLT we Francji
- https://www.clteurope.org/ – organizacja wspierająca CLT w Europie
- https://www.habicoop.fr/ – organizacja wspierająca powstawanie spółdzielni mieszkaniowych we Francji, działa także w Katalonii (https://habicoop.cat/)
- http://www.legacoopabitanti.it/ – organizacja wspierająca spółdzielczość mieszkaniową we Włoszech
- https://zadrugator.org/ – organizacja, która wspiera powstawanie spółdzielni mieszkaniowych w Słowenii
- https://www.habitatparticipatif-france.fr/?AccueilHPF – organizacja, która wspiera cohousing we Francji
- https://www.habicoop.fr/ – francuska organizacja, która wspiera spółdzielnie mieszkaniowe
- https://bofaellesskab.dk/ – organizacja wspierająca cohousing w Danii
- https://vrijcoop.org/ – odpowiednik Miethouser Syndicat w Holandi
- https://www.shu.ac.uk/centre-regional-economic-social-research/projects/all-projects/housing-21-a-new-model-for-inclusive-cohousing – raport o nowym, bardziej inkluzywnym modelu cohousingu senioralnego tworzonym przez podmiot publiczny odpowiedzialny za społeczne budownictwo w Wielkiej Brytanii
Strony zawierające narzędzia wyszukiwania projektów
- https://www.cohousing-berlin.de/de – strona zawierająca narzędzie wyszukiwania projektów cohousingowych w Berlinie
- https://www.ic.org/ – strona zawiera narzędzie wyszukiwania różnych projektów oddolnego budownictwa mieszkaniowego wraz z ich opisami (głównie doświadczenia amerykańskie)
- https://gemeinschaffen.com/gem/projekte/ – na stronie można znaleźć oddolne projekty mieszkaniowe w Austrii
Strony wybranych projektów
Wielka Brytania
- https://www.lilac.coop/ – Cohousing Lilac z Wielkiej Brytanii, warto zwrócić uwagę na ekologiczne rozwiązania i model prawny, który ma zapewnić, że w cohousingu mogą mieszkać osoby bogatsze i biedniejsze
- https://www.lancastercohousing.org.uk/ – ekologiczny cohousing z Wielkiej Brytanii, jest dużo przestrzeni wspólnych i rozwinięta kultura dzielenia
- https://bridportcohousing.org.uk/ – Bridport Cohousing złożony z 53 domów, jest największy w Wielkiej Brytanii, część z nich to domy społeczne przeznaczone na wynajem dla mniej zamożnych członków
- http://www.chapeltowncohousing.org.uk/ – cohousing z Wielkiej Brytanii stawiający na różnorodność pod względem pochodzenia, przynależności etnicznej, wykształcenia, zamożności, wieku i przekonań
Hiszpania
- http://www.laborda.coop/en/ – spółdzielnia mieszkaniowa z Katalonii, warto zwrócić uwagę na rozwiązania ekologiczne i gwarantujące dostępność cenową oraz sposób zaprojektowania przestrzeni prywatnej i wspólnej w budynku
- https://laxarxaire.com/ – spółdzielnia mieszkaniowa w Barceloneta, zbudowana na wydzierżawionej od miasta ziemi, otwarta na lokalną społeczność, finansowana z publicznych i prywatnych środków
Austria
- https://gleis21.wien/ – cohousing z Wiednia – warto zwrócić uwagę na dobrze zaprojektowany budynek, działalność kulturalną i duży potencjał integrujący lokalną społeczność
- https://www.frauenwohnprojekt.info/ – cohousing kobiet, dostępny cenowo
Belgia
- https://www.cltb.be/?lang=en – strona Wspólnotowego Funduszu Powierniczego (Community Land Trust) w Brukseli
- https://www.cltb.be/calico/?lang=en – CLT z Brukseli, projekt międzypokoleniowy, inkluzywny, skierowany do migrantów, samotnych kobiet, zrealizowany wspólnie z NGO i przy współfinansowaniu z funduszy europejskich
- https://www.livingstones.be/la-casa-viva – Spółdzielnia Living Stones, część lokali oparta na własności wspólnej a część na najmie socjalnym, projekt gwarantuje różnorodność, spółdzielnia jest też otwarta na lokalną społeczność, zawiera również ekologiczne rozwiązania
Szwajcaria
- https://www.kalkbreite.net/en/ – Kooperatywa Kalkbreite – wiele ciekawych architektonicznych rozwiązań integrujących sąsiadów, można np. zwrócić na Rue Intérieure, czyli korytarz, który łączy wszystkie mieszkania, przestrzenie wspólne, ogrody dachowe i przebiega na przemian na różnych piętrach
Niemcy
- https://schwulenberatungberlin.de – międzypokoleniowy cohousing z Niemiec dla homoseksualnych mężczyzn i osób ich wspierających
- https://www.stadtbodenstiftung.de/ – pierwszy CLT w Niemczech
- https://hausderstatistik.org/ – projekt całego osiedla, realizowany wspólnie z partnerem publicznym i prywatnymi, w tym spółdzielnią – Cooperative ZUsammenKUNFT Berlin (ZKB), różne formy własności, osiedle z różnymi funkcjami, nastawione na tworzenie społeczności
- https://spreefeld.org/ – spółdzielnia mieszkaniowa Spreefeld, finansowana prywatnie, stworzona z trzech budynków z przestrzeniami wspólnymi
- https://www.syndikat.org/kumi-13/ – jeden z projektów sieci Miethauser Syndicat w zaadaptowanym historycznym budynku, finansowany z bezpośrednich pożyczek
Holandia
- https://vrijburcht.nl/ – cohousing z Amsterdamu, ten projekt został opisany w j. angielskim na stronie: https://citychangers.org/cohousing-vrijburcht/
- https://www.cwdelft.nl/ – jeden z pierwszych, eksperymentalnych cohousingów w Holandi
- https://startblokriekerhaven.nl/en/ – projekt społeczny, który powstał w wyniku współpracy mieszkańców i Amsterdamu, zawiera przestrzenie wspólne, zaprojektowany tak, aby integrować mieszkańców
- https://www.clthbuurt.nl/home-english – pierwszy CLT w Holandii
- https://space-s.nl/ – osiedle społeczne zbudowane przez władze publiczne przy partycypacji przyszłych mieszkańców, jest inkluzywne, różnorodne i ma przestrzenie wspólne
- https://www.ecodorpboekel.nl/ – bardzo innowacyjny i ekologiczny projekt, gwarantuje również dostępność cenową mieszkań, realizowany przy pomocy samorządu i publicznego finansowania
- https://www.ecodorpzuiderveld.nl/ – kooperatywa zarządzająca złożona z najemców lokali społecznych w Holandii, własność pozostaje przy podmiocie odpowiedzialnym za budowę mieszkań społecznych
- https://www.iewan.nl/ – kooperatywa zarządzająca złożona z najemców lokali społecznych w Holandii, własność pozostaje przy podmiocie odpowiedzialnym za budowę mieszkań społecznych
Stany Zjednoczone
- https://www.mariposagrove.live/ – mały cohousing ze Stanów Zjednoczonych, ma formę Wspólnotowego Funduszu Powierniczego (Community Land Trust), co gwarantuje większą dostępność cenową mieszkań
- https://westwoodcohousing.com/ – międzypokoleniowy cohousing, który promuje ekologiczne rozwiązania
- https://www.lostvalley.org/ – są zorganizowane w formie CLT, podejmują decyzję w oparciu o model sociokracji, zwracają uwagę na komunikację bez przemocy i dążą do budowania autentycznej wspólnoty, wspierają ekologię i prowadzą centrum edukacyjne
- https://oaec.org/ – wioska ekologiczna z misją edukacyjną i tworzenia wspólnoty ludzi z naturą, oparta na własności wspólnej
- https://www.swansway.com/ – miejski cohousing, społeczność mieszka w zaadaptowanych budynkach, które w przeszłości były częścią targowiska, zostali docenieni za projekt architektoniczny adaptacji historycznych budynków
- https://www.meadowdance.org/ – nacisk jest położony na silną wspólnotę, pracę na jej rzecz, dzielą się również dochodem, bardzo ważne dla społeczności są dzieci, mają jasno określone wartości
- https://winslowcohousing.org/ – cohsouing zorganizowany w formie spółki, w której członkowie mają udziały i umowę dzierżawy mieszkania, własność jest zatem wspólna
Polska
- https://pl.osada.earth/ – Osada – Centrum Regeneratywnego Życia – prowadzi gospodarstwo i centrum kulturalno-edukacyjne
Dania
- https://permatopia.dk/english/ – ekowioska z innowacyjnymi i ekologicznymi rozwiązaniami
Francja
- https://www.village-vertical.org/ – spółdzielnia mieszkaniowa, która powstała z pomocą samorządu i podmiotu budującego mieszkania społeczne, dostępna cenowo, budynek gwarantuje niskie koszty energii
Włochy
- https://www.porto15.it/ – Porto 15, cohousing w Bolonii, oparty na najmie, skierowany do osób poniżej 35 roku życia i o niższych dochodach, zajmuje zaadaptowany stary budynek, zainicjowany przez miasto Bolonie
- https://saluspace.eu/ – publiczny cohousing, stworzony przez miasto Bolonia z 16 partnerami, w zaadaptowanym istniejącym budynku, tworzony z troską o ekologiczne rozwiązania i dostęp do zrównoważonej żywności, z bogatą ofertą kulturalną skierowaną do lokalnych społeczności, projekt był współfinansowany ze środków unijnych
Cohousingi senioralne
- http://www.fardknappen.se/public_html/In_English.html – szwedzki cohousing dla osób w drugiej połowie życia, oparty na najmie
- https://www.wohnprojekt-olga.de/ – OLGA „Oldies Leben Gemeinsam Aktiv“ – cohousing senioralny kobiet, warto zwrócić uwagę na stosunek pań do opieki nad osobami starszymi lub chorymi
- https://trabensol.org/proyecto-social-2/ – spółdzielnia Trabensol z Hiszpanii to cohousing senioralny, warto zwrócić uwagę na rozwiązania architektoniczne integrujące wspólnotę oraz program spółdzielni integrujący sąsiadów spoza cohousingu
- https://newgroundcohousing.uk/ – New Ground Cohousing – cohousing senioralny kobiet z Wielkiej Brytanii, panie dzielą się m.in praktycznymi rozwiązaniami, które organizują życie wspólnoty osób starszych
Ekologiczne rozwiązania w budownictwie, zrównoważony rozwój
- Living Places Copenhagen – przykład zrównoważonego i innowacyjnego budownictwa
- https://citychangers.org/ – strona o miejskich innowacjach
- https://www.cphvillage.com/mission – ich misją jest przyspieszenie podaży przystępnych cenowo przestrzeni mieszkalnych przy minimalnym wykorzystaniu zasobów naturalnych, można się inspirować ich innowacjami w budownictwie
- https://www.prolight-project.eu/ – strona zwiera przykładowe projekty budownictwa mieszkaniowego ukierunkowanego na innowacje, zero emisyjność, dostępność cenową oraz współprojektowanie z mieszkańcami, strona jest częścią projektu Nowy Europejski Bauhaus
- https://super-i-supershine.eu/ – celem strony jest rozpowszechnianie innowacji, ekologicznych rozwiązań w społecznym budownictwie mieszkaniowym, rozwiązania te mają wspierać projekty, które otrzymują dofinansowanie z funduszy europejskich
- https://www.alchemia-nova.net/ – instytut działający w obszarze ekonomii cyrkularnej i rozwiązaniach technologicznych opartych na naturze, działają także w obszarze budownictwa
- https://bioecomatter.com/en – firma promująca bardziej zrównoważony, ekologiczny rodzaj zaprawy murarskiej
- https://www.rm-platform.com/ – europejska platforma technologiczna w obszarze druku 3D
Komunikacja, podejmowanie decyzji
- https://www.cnvc.org/about – centrum dla komunikacji bez przemocy
- http://www.consensus.net/ocac1.html – podręcznik na temat podejmowania decyzji w oparciu o konsensus
Finansowanie projektów
- https://shape-affordablehousing.eu/ – strona wspierająca rozwój społecznego, dostępnego i zrównoważonego budownictwa w Unii Europejskiej, zawiera dobre praktyki dot. realizacji projektów, w tym możliwości ich finansowania
- https://www.urban-initiative.eu/about-innovative-actions – granty dla innowacji miejskich
Społeczna polityka mieszkaniowa – przykłady państw, regionów i miast
- https://incasol.gencat.cat/ca/inici/ – polityka mieszkaniowa Katalonii ukierunkowana na zwiększenie zasobu dostępnych cenowo mieszkań
- https://enhr.net/ – europejska sieć badań nad mieszkalnictwem
- https://www.habitatge.barcelona/en/access-to-housing/cohousing – polityka mieszkaniowa Barcelony, zawiera także rozwiązania wspierające rozwój cohousingów w modelu klasycznej spółdzielni mieszkaniowych
- https://www.communityledhomes.org.uk/what-self-help-housing – brytyjski program adaptacji budynków do funkcji mieszkalnych przez organizacje pozarządowe i samych przyszłych mieszkańców
- https://dewarren.co/ – pilotażowy projekt spółdzielni mieszkaniowej Amsterdamu, miasto zagwarantowało niższą cenę gruntu pod warunkiem gwarancji zachowania dostępności cenowej, udzielił pożyczki, udzielał porad prawnych
- https://www.amsterdam.nl/wonen-leefomgeving/zelfbouw/samen-bouwen/kaartenbak-cpo-bouwgroepen/ – strona Amsterdamu zawierająca informacje dla kooperatyw
